در این سفر که هفتمین حضور رایس در خاورمیانه طی یک سال گذشته محسوب میشود، مقامات اسرائیل و فلسطین با حمایت از کنفرانسی که قرار است اواخر نوامبر در آمریکا برگزار شود از آن به عنوان فرصتی مهم یاد کردند و همچنین مصر و اردن به عنوان 2 متحد سنتی کاخ سفید در منطقه نیز از این طرح حمایت کردند.
دولت بوش پیشبرد روند صلح خاورمیانه را بیتردید شانسی حیاتی برای احیای سیاست خاورمیانهای خود میپندارد.
سیاستهایی که به واسطه آغاز جنگ عراق و اشغال این کشور و همچنین مبارزهطلبی ایران در جریان برنامه هستهای را با چالشهای بسیاری مواجه کرده است در حالی که قرار است خانم رایس اواخر اکتبر یا اوایل نوامبر بار دیگر برای قطعی کردن این اجلاس و مذاکرات مقدماتی بار دیگر به منطقه سفر کند و بوش نیز استیفن هادلی مشاور امنیت ملی آمریکا را هفته آینده برای ملاقات با مقامات ارشد 2کشور به خاورمیانه خواهد فرستاد.
اسکات لاسنسکی در مؤسسه صلح آمریکا به مجله تایم گفت: تاکنون شکستهای بسیاری به ابتکارات واشنگتن در این عرصه تحمیل شده است و به دلیل اهمیت موضوع صلح خاورمیانه در عرصه بینالمللی و همچنین افکار عمومی داخلی ایالات متحده خانم رایس سرمایهگذاری ویژهای در این خصوص میکند.
اما اوضاع در این سفر به همان خوبی که وزیر خارجه آمریکا انتظار آن را داشت پیش نرفت. محمود عباس رئیسجمهور فلسطین صراحتاً به رایس گفت خواستار موافقت اسرائیل برای شرکت در مذاکرات درباره اموری همچون تعیین مرزهای دولت فلسطینی است موضوعی که تلآویو تاکنون از آن گریخته است.
مصر و اردن نیز اگر چه از تلاشهای رایس در این راستا حمایت کردهاند اما هشدار دادند در صورتی که جدول زمانبندی سنتی برای حل و فصل 3 موضوع مهم بین 2 کشور یعنی مالکیت بیتالمقدس، مرزهای دائمی فلسطین و بازگشت آوارگان تدوین نشود، اعتبار اجلاس مخدوش خواهد شد.
واقعیت این است که 15 سال پس از قرارداد اسلو که اکنون هم در نزد فلسطینیان و هم مقامات اسرائیل، سندی شکست خورده تلقی میشود و همچنین نزدیک به 7 سال خشونت و ناآرامی، اثبات حسن نیت برای هریک از طرفین بسیار دشوار مینماید.
منتقدان تل آویو بر این باورند هرگونه امتیازدهی اسرائیل میتواند به پیششرطی برای مذاکرات آینده تبدیل شود و از سوی دیگر بیمیلی دیگر طرفهای فلسطینی همچون حماس برای مذاکره را موجب کاهش شانس محمود عباس در مذاکرات توصیف میکنند.
احمد ابوغیظ وزیر خارجه مصر نیز در آسیبشناسی یعنی اجلاس و بهطور کل این روند پس از دیدار با رایس گفت بدون وجود جدول زمانبندی شده و دستور کاری جامع، اسرائیل همچون گذشته به اشکالتراشی و توجیهسازی با هدف فرار از مسئولیت ادامه خواهد داد.
سعید زیدانی یک تحلیلگر فلسفی نیز در اینباره گفته است: خانم رایس نمیتواند تا آخرعمر مذاکره کند. نخست باید موضع طرفین درباره بیتالمقدس مشخص شود که خود محل تشتت آراست. در غیر این صورت مذاکره بیمعنی خواهد بود.
ایهودا ولمرت نخستوزیر رژیم صهیونیستی اما از منظر سیاسی جایگاهی متزلزلتر از ابوماذن دارد. موقعیت اولمرت در جریان جنگ 33 روزه تابستان گذشته و پیروزی حزبالله به شدت تضعیف شد و جناح راست رژیم صهیونیستی هرگونه باجدهی اولمرت به فلسطینیها را پایان حمایت از وی اعلام کردهاند.
با توجه به شکستهای گذشته دولت بوش در خاورمیانه بهویژه طرح موسوم به نقشه راه در سال 2005 اکنون واشنگتن چشم امید به نشست آناپولیس دارد تا نویدبخش پیشرفت در منطقهای پرتنش باشد.
میرجاودانفر از مرکز مطالعات خاورمیانهای تلآویو با اشاره به فشار افکار عمومی در واشنگتن تأکید کرد: با نزدیک شدن زمان انتخابات بوش به قماری بزرگ دست خواهد زد یا پیروز همه چیز خواهد بود و یا بازندهای بزرگ. به همین دلیل است که رایس از این نشست به عنوان فرصتی بزرگ یاد میکند.